Жыл сайын «Бурабай» ұлттық паркінің қызметкерлері болашақ орман екпелерін дайындау үшін қарағай бүрін жинауға кірісті. Биылғы жылы тұқым өнімділігі жоғары болғандықтан, орман инспекторлары үшін қараға бүрлерін жинау жинау жоспары екі есеге артты, яғни 5000-нан 10000 кг-ға дейін.
Жалайыр орманшылығының орманшысы Сайран Нұрғожин тұқымдарды отырғызуға дайындаудың және орман екпелеріне күтім жасаудың күрделі процесі туралы айтып берді:
- Орман отырғызу және жас жануарларға күтім жасау ұлттық парктің әрбір мемлекеттік инспекторы жұмысының негізгі және маңызды бағыты болып табылады. Ормандағы әрбір жаңа ағаштың пайда болуы - бұл өзіне көбірек назар аударуды қажет ететін көп сатылы жұмыс.
Жаңа орман кәдімгі қарағай бүрлерін жинаудан басталады. Жыл сайын әрбір орманшылыққа бүрлерді жинау мен тапсыру бойынша норма беріледі.
Қарағай бүрлерін толық көлемде жинауды бастамас бұрын, орман тұқымдарының іріктелген үлгісі ағымдағы жылғы егіннің егістік сапасын анықтау үшін Республикалық орман селекциялық-тұқым өсіру орталығының зертханасына жіберілетінін атап өткім келеді. Мамандардың оң қорытындысын алғаннан кейін және тұқымдарды ұлттық парктің орман тәлімбағына себу үшін пайдалануға рұқсат етілгеннен кейін ғана, орман шаруашылығының инспекторлары жоспар бойынша бүрлерді дайындауға кіріседі.
Қарағай бүрлерін жинау қарашадан наурызға дейін тұрақты орман тұқымы базасының орындарында жүзеге асырылады.
Содан кейін қарағай бүрлері цехқа тапсырылады, бүршік кептіргіш жұмысшылары бүрлер сұрыптап, оларды бұтақтар мен инелерден тазартады. Сол жерде бүршіктер өлшеніп, ылғалдылықты төмендету үшін 72 сағат бойы арнайы бөлмеде 20-300 С температурада кептіреді.
Кептірілген бүрлер тұқымдарды дайындаудың келесі кезеңіне өтеді: оларды арнайы барабандарға жүктеп, температураның біртіндеп 550 С дейін көтеру арқылы баяу кептіріледі. Температура жоғарылаған кезде бүршіктер ашыла бастап, тұқымдар түсе бастайды.
Содан кейін бүршік кептіргіш қызметкерлері тұқымдарды қолмен тазартады, яғни оларды «қанықтырады». Нәтижесінде жиналған 10 000 кг бүршіктен 100 кг-нан аспайтын дайын тұқым алынады. Дайын болған тұқымдар ұлттық парктің орман тәлімбағына сақтау мен пайдалану үшін жіберіледі. Кейін топыраққа отырғызып, түтеді. Екі жыл бойы олардың әл – ауқатына қамқорлық жасағаннан кейін ғана екі жасында көктемде дайындалған орман учаскелеріне, яғни тұрақты өсетін жерлерге трансплантацияланады.
Келесі 10 жыл ішінде жас өскіншектерді мамандар бақылап (ауру болмауы үшін), инспекторлар браконьерлік кесуден сақтайды. Тек 30-50 жылдан кейін ғана жаңа қарағайлы орман өзінің толық құдіретті күшіне ие болады, - деп атап өтті Сайран Нұрғожин және демалушылар мен туристерден орман мен қоршаған ортамызға қамқорлықпен қарауларыңызды сұрады.
«Бурабай» МҰТП баспасөз қызметі
